Tìm hiểu về đặc trưng sinh lí của âm và mối liên hệ chặt chẽ
Để hiểu rõ hơn về âm thanh, chúng ta cần tìm hiểu về các đặc trưng sinh lý của âm như tần số, cường độ, và âm sắc.
Trong bài viết này, Letspro.edu.vn sẽ khám phá các đặc trưng sinh lý của âm và mối liên hệ chặt chẽ giữa chúng, giúp bạn có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về thế giới âm thanh.
Khái niệm đặc trưng sinh lí của âm
Đặc trưng sinh lí của âm là những đặc trưng liên quan đến cảm nhận của con người khi tiếp nhận âm thanh. Nó bao gồm ba đặc trưng chính: độ cao, độ to và âm sắc.
Khái niệm đặc trưng sinh lí của âm
- Độ cao: Giúp ta phân biệt được các âm thanh cao, thấp khác nhau. Âm càng cao khi tần số dao động của nguồn âm càng lớn.
- Độ to: Giúp ta phân biệt được các âm thanh to, nhỏ khác nhau. Âm càng to khi mức cường độ âm càng lớn.
- Âm sắc: Giúp ta phân biệt được các âm thanh do các nguồn khác nhau phát ra, dù có cùng độ cao và độ to. Âm sắc phụ thuộc vào dạng dao động của âm thanh.
Nêu tầm quan trọng của việc nghiên cứu đặc trưng sinh lí của âm:
- Giúp ta hiểu rõ hơn về bản chất của âm thanh và cách thức mà con người cảm nhận âm thanh. Việc nghiên cứu đặc trưng sinh lí của âm giúp ta hiểu được mối quan hệ giữa các đặc trưng vật lí của âm và cảm nhận của con người, từ đó có thể giải thích được tại sao con người cảm nhận được các âm thanh khác nhau.
- Có ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như âm nhạc, truyền thông, y học, quân sự,…
Tìm hiểu ba đặc trưng sinh lí của âm cơ bản
Tìm hiểu về đặc trưng sinh lí của âm và mối liên hệ chặt chẽ
Độ cao của âm
Định nghĩa: Độ cao của âm là đặc trưng sinh lí của âm giúp ta phân biệt được các âm thanh cao, thấp khác nhau. Âm càng cao khi tần số dao động của nguồn âm càng lớn.
Mối quan hệ giữa độ cao của âm và tần số dao động của nguồn âm:
- Tần số dao động của nguồn âm càng lớn, âm thanh càng cao.
- Tần số dao động của nguồn âm càng nhỏ, âm thanh càng thấp.
Phân biệt các loại âm thanh theo độ cao:
- Âm cao: có tần số dao động lớn, tạo cảm giác chói tai, nhọn nhọn. Ví dụ: tiếng chó sủa, tiếng còi xe.
- Âm trung: có tần số dao động trung bình, tạo cảm giác êm dịu, dễ chịu. Ví dụ: tiếng nói chuyện, tiếng đàn piano.
- Âm trầm: có tần số dao động nhỏ, tạo cảm giác vang xa, rền rĩ. Ví dụ: tiếng sấm, tiếng trống.
Ví dụ về các loại âm thanh có độ cao khác nhau:
- Âm thanh cao: tiếng chó sủa (khoảng 2000 Hz), tiếng còi xe (khoảng 4000 Hz), tiếng trẻ con khóc (khoảng 5000 Hz).
- Âm thanh trung: tiếng nói chuyện (khoảng 500 Hz – 2000 Hz), tiếng đàn piano (khoảng 260 Hz – 4000 Hz), tiếng sáo (khoảng 500 Hz – 2000 Hz).
- Âm thanh trầm: tiếng sấm (khoảng 20 Hz – 100 Hz), tiếng trống (khoảng 50 Hz – 250 Hz), tiếng đàn guitar (khoảng 80 Hz – 400 Hz).
Độ to của âm
Định nghĩa: Độ to của âm là đặc trưng sinh lí của âm giúp ta phân biệt được các âm thanh to, nhỏ khác nhau. Âm càng to khi mức cường độ âm càng lớn.
Mối quan hệ giữa độ to của âm và mức cường độ âm:
- Mức cường độ âm càng lớn, âm thanh càng to.
- Mức cường độ âm càng nhỏ, âm thanh càng nhỏ.
Phân biệt các mức độ to của âm thanh:
- Âm to: có mức cường độ âm lớn, tạo cảm giác chói tai, khó chịu. Ví dụ: tiếng nổ, tiếng máy bay.
- Âm nhỏ: có mức cường độ âm nhỏ, tạo cảm giác êm dịu, dễ chịu. Ví dụ: tiếng côn trùng kêu, tiếng lá xào xạc.
Ví dụ về các loại âm thanh có độ to khác nhau:
- Âm thanh to: tiếng nổ (khoảng 180 dB), tiếng máy bay (khoảng 140 dB), tiếng còi xe (khoảng 110 dB).
- Âm thanh trung: tiếng nói chuyện (khoảng 60 dB), tiếng tivi (khoảng 70 dB), tiếng nhạc nhẹ (khoảng 80 dB).
- Âm thanh nhỏ: tiếng côn trùng kêu (khoảng 20 dB), tiếng lá xào xạc (khoảng 30 dB), tiếng thở (khoảng 10 dB).
Âm sắc
Định nghĩa: Âm sắc là đặc trưng giúp ta phân biệt được các âm thanh do các nguồn khác nhau phát ra, dù có cùng độ cao và độ to. Âm sắc phụ thuộc vào dạng dao động của âm thanh.
Mối quan hệ giữa âm sắc và dạng dao động của âm thanh:
- Âm thanh do các nguồn khác nhau phát ra có dạng dao động khác nhau, dẫn đến sự khác biệt về âm sắc.
- Âm thanh do nguồn âm dao động điều hòa có âm sắc đơn sắc, âm thanh do nguồn âm dao động phức tạp có âm sắc đa sắc.
- Biên độ và tần số của các họa âm cũng ảnh hưởng đến âm sắc của âm thanh.
Phân biệt các loại âm sắc khác nhau:
- Âm sắc của tiếng đàn piano khác với âm sắc của tiếng kèn saxophone.
- Âm sắc của tiếng nói người này khác với âm sắc của tiếng nói người khác.
- Âm sắc của tiếng chim hót khác với âm sắc của tiếng chó sủa.
Ví dụ về các loại âm thanh có âm sắc khác nhau:
- Âm thanh của các nhạc cụ khác nhau: tiếng đàn piano, tiếng kèn saxophone, tiếng violin,…
- Âm thanh của tiếng nói người: tiếng nói của nam giới, tiếng nói của nữ giới, tiếng nói của trẻ em,…
- Âm thanh của các loài động vật: tiếng chim hót, tiếng chó sủa, tiếng mèo kêu,…
Mối liên hệ giữa các đặc trưng sinh lí của âm
Ba đặc trưng sinh lí của âm – độ cao, độ to và âm sắc – có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và ảnh hưởng lẫn nhau trong việc tạo nên cảm nhận âm thanh của con người.
Mối liên hệ giữa các đặc trưng sinh lí của âm
Mối liên hệ giữa độ cao và độ to
Độ cao và độ to của âm thanh có thể thay đổi độc lập với nhau.
Tuy nhiên, hai đặc trưng này thường có mối liên hệ nhất định. Âm thanh có độ cao cao thường có độ to lớn hơn, và ngược lại.
Ví dụ: tiếng sét có độ cao cao và độ to lớn, tiếng muỗi kêu có độ cao cao nhưng độ to nhỏ.
Mối liên hệ giữa độ cao và âm sắc
Độ cao và âm sắc của âm thanh cũng có thể thay đổi độc lập với nhau.
Tuy nhiên, hai đặc trưng này cũng có mối liên hệ nhất định. Âm thanh có độ cao cao thường có âm sắc sáng, trong trẻo, và ngược lại.
Ví dụ: tiếng sáo có độ cao cao và âm sắc sáng, tiếng trống có độ cao thấp và âm sắc trầm.
Mối liên hệ giữa độ to và âm sắc
Độ to và âm sắc của âm thanh cũng có thể thay đổi độc lập với nhau.
Tuy nhiên, hai đặc trưng này cũng có mối liên hệ nhất định. Âm thanh có độ to lớn thường có âm sắc dày, mạnh mẽ, và ngược lại.
Ví dụ: tiếng trống có độ to lớn và âm sắc dày, tiếng lá xào xạc có độ to nhỏ và âm sắc mỏng.
Mối liên hệ giữa ba đặc trưng sinh lí của âm
Ba đặc trưng sinh lí của âm: độ cao, độ to và âm sắc, có mối liên hệ mật thiết với nhau và tạo nên cảm nhận tổng thể về âm thanh của con người.
Khi một âm thanh thay đổi về một đặc trưng sinh lí nào đó, hai đặc trưng sinh lí còn lại cũng có thể bị ảnh hưởng.
Ví dụ: khi một tiếng đàn piano được đánh mạnh hơn (độ to tăng), âm sắc của nó cũng có thể thay đổi một chút (trở nên dày hơn).
Bên cạnh đặc trưng sinh lí của âm bạn nên đọc thêm cả về đặc trưng vật lí:
>>> Đặc trưng vật lí của âm – Những khám phá thú vị cho học sinh
Kết luận
Qua bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về các đặc trưng sinh lí của âm như tần số, cường độ, và âm sắc, cùng với mối liên hệ chặt chẽ giữa chúng. Hy vọng rằng bài viết đã mang đến cho bạn những kiến thức hữu ích và cái nhìn sâu sắc về thế giới âm thanh.
